TERMOKIMYOVIY HISOBLASHLAR

 Termokimyoviy hisoblashlarda moddalarning standart hosil bo’lish issiqligi (entalpiyasi) tushunchasi ishlatiladi. Standart sharoitda 1 mol murakkab moddaning oddiy moddalardan hosil bo’lish reaksiyasining issiqlik effekti shu moddaning hosil bo’lish issiqligi  (DH^o _{h/b issiqligi}) deyiladi. Bunda moddaning agregat holatini ko’rsatishi zarur.

     Masalan:  H_2(g)  + 1/2O_2(g) = H₂O _(s)       DH^o _{h/b issiqligi}    = - 286 kJ/mol

               N_2(g)  + 1/2O_2(g)  = H₂O _(g)     DH^o _{x/b issiqligi}  = - 241 kJ/mol

     Oddiy moddalarning h/b issiqliklari nolga teng. Yuqorida ta’rifi keltirilgan Gess qonunidan quyidagi xulosalar kelib chiqadi:

     1) reaksiyaning issiqlik effekti reaksiya mahsulotlari h/b issiqliklari yig’indisidan dastlabki moddalarning h/b issiqliklari yig’indisining ayirmasiga teng.

                DH^o _reasya = DH^o _{h/b issiqligi.mah.} -  DH^o _{h/b issiqligi dast.moddalar}

                Misol:     Al₂O_3(k)  + 3SO_3(g) = Al₂ (SO₄ )_3(k)   

  Reaksiyaning  issiqlik effektini hisoblang.

                                  DH^o _{x/b issiqligi} Al₂O_3(k)    = - 1675,1 kJ/mol

                                  DH ^o_{x/b issiqligi} SO_3 gaz     = -  396,1 kJ/mol

                                  DH ^o_{x/b issiqligi} Al₂(SO₄)₃  = - 3434,0 kJ/mol

        DH^o_reaksya =(DH^o_{h/b issiqligi} Al₂(SO₄)₃)  - (DH^o _{x/b issiqligi} Al₂O₃+ 3DH ^o_{x/b issiqligi} SO₃ ) = - 3434 - [-1675,1 + 3(-396,1)] = - 570,6 kJ/mol

     2) Kimyoviy  reaksiyaning issiqlik effekti reaksiyaga kirishuvchi   moddalar yonish issiqlik  effektlari  yig’indisidan  reaksiya   mahsulotlari yonish issiqlik effektlari yig’indisini ayirmasiga teng.

      Yonish issiqligi deb 1 mol moddani oddiy oksidlargacha yonishida ajraladigan issiqlik miqdori tushuniladi.

          DH ^o_reaksya  =DH ^o_{yonish is.dastl.moddalar}-DH ^o_{yonish iss.maxsulotlar}

     Kislota va asos reaksiyaga kirishib, 1 mol suv hosil bo’lishida ajralib chiqqan  issiqlik miqdori neytrallanish issiqligi deyiladi.Kuchli kislota va kuchli asoslarning suyultirilgan eritmalari  reaksiyaga kirishganda  neytrallanish issiqligi standart sharoitda o’zgarmas qiymatga ega.

              2NaOH_(S)+H₂SO_4(S) = Na₂SO_4(S) + 2H₂O     DH ^o_{neytrallanish} = - 57,5 kj/mol

     Ko’pdan ko’p moddalarning standart sharoitdagi hosil bo’lish va yonish issiqliklari  jadvallarda berilgan bo’ladi.Shu qiymatlar asosida juda ko’p jara’yonlarning issiqlik effektlarini hisoblash mumkin.

             1)erish jarayoni

               FeCl_{3 (k) +} aq     ®   Fe ³⁺_(eritma) +3Cl^-_(eritma)              

                   -339,50             -46,37        -166,81

       DH^o=|(-46,37+3(-166,81)|-(399,5)=-147,30 kJ/mol

            2)fazaviy o’zgarishlar jara’yoni uchun

                   Na_(k)     ®   Na_(g)

                       O              108,3

              DH^o =108,3- 0 = 108,3 kJ/mol

             3)Ikki atomli molekulalarning atomlarga parchalanih jarayoni uchun

                                  Cl_2 (g)  ®2Cl_(g)

0                                 2(121,3)

                             DH_{dissotsilanish}= 2(121,3)-o=242,6kJ/mol

             4) ionlanish jarayoni uchun

                            H_(g)®    H⁺      +     e^-

                          217,98   1536,2

                     DH_ionlanish= 1536,2- 217,98=1318.22kJ/mol